เกลาดีโอส ปโตเลไมโอส (กรีก: Κλαύδιος Πτολεμαῖος;, [klǎu̯.di.os pto.le.mâi̯.os]) หรือเป็นที่รู้จักในชื่อภาษาอังกฤษว่า ทอเลมี หรือ ปโตเลมี (อังกฤษ: Ptolemy) เป็นนักภูมิศาสตร์ นักดาราศาสตร์[1] และนักโหราศาสตร์ชาวกรีกโบราณ คาดว่ามีชีวิตและทำงานอยู่ในเมืองอเล็กซานเดรีย ประเทศอียิปต์[1]เขาเป็นผู้แต่งตำราที่สำคัญหลายเล่ม ที่ถือว่าเป็นคัมภีร์ทางวิชาการ ในจำนวนนี้ มีสองเล่มที่ได้ใช้สืบต่อไปในวิทยาการของอาหรับและยุโรป เล่มแรกคือคัมภีร์ดาราศาสตร์ในชื่อว่า The Mathematical Compilation (กรีก: Μαθηματική Σύνταξις ซึ่งภายหลังถูกเปลี่ยนชื่อเป็น The Greatest Compilation (กรีก: Η Μεγάλη Σύνταξις ชาวอาหรับได้แปลหนังสือเล่มนี้ และให้ชื่อใหม่เป็นภาษาอารบิกว่า "al-majisti" ซึ่งภายหลังจากนั้นถูกแปลเป็นภาษาละตินว่า อัลมาเกสต์ (Almagest)[1]อัลมาเกสต์เป็นหนังสือเกี่ยวกับเรื่องการเคลื่อนที่ของดาวเคราะห์ ด้วยหลักการทางคณิตศาสตร์ว่า: โลกมีลักษณะเป็นทรงกลม เป็นศูนย์กลางของจักรวาล (แนวคิดโลกเป็นศูนย์กลาง) และหยุดนิ่งไม่มีการเคลื่อนไหว; โดยทฤษฎีนี้ได้รับการยอมรับอยู่ยาวนานถึง 1,400 กว่าปี จนกระทั่งถึงสมัยของ นิโคเลาส์ โคเปอร์นิคัส[2]ตำราอีกเล่มหนึ่งคือ "ภูมิศาสตร์" ซึ่งเกี่ยวกับความรู้ด้านภูมิศาสตร์ในโลกยุคกรีก-โรมัน อย่างละเอียด